Projekt: Seminarium
Termin: czwartki, godzina 18:00.
Miejsce: Centrum Badań Historycznych, Majakowskiring 47, 13156 Berlin-Pankow
Prawa mniejszości, samostanowienie i plebiscyty terytorialne w Europie po 1918 roku
Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie i Niemieckie Forum Kultury Europy Środkowej i Wschodniej w Poczdamie zapraszają na serię wykładów w ramach Klaus Zernack Colloquium. Nasz cykl w tym roku koncentruje się na kwestiach ochrony mniejszości, prawu samostanowienia narodów i plebiscytach terytorialnych, które przeprowadzono po I wojnie światowej.
Negocjacje pokojowe po zakończeniu pierwszej wojny światowej przyniosł także traktat, który do historii przeszedł jako „mały traktak wersalski”. Był to międzynarodowy akt prawny o prawach mniejszości zawarty pomiędzy zwycięskimi mocarstwami a odrodzonym państwem polskim. Gwarantował on m.in., że „wszyscy mieszkańcy bez względu na urodzenie, przynależność państwową, język, narodowość i religię mają zapewnioną ochronę życia i wolności”. Odtąd traktat ten był wykorzystywany jako szablon dla kolejnych aktów prawnych o ochronie mniejszości podpisanych z Austrią, Czechosłowacją, Jugosławią, Bułgarią, Rumunią, Węgrami, Grecją i Turcją. Uderzający jest fakt, że nowo utworzone państwa Europy Środkowej i Wschodniej podpisały wspomniane wyżej traktaty o ochronie mniejszości ze zwycięskimi mocarstwami, te ostatnie zaś na swoim terytorium nie wprowadziły podobnych aktów prawnych dla mniejszości narodowych zamieszkujących w ich granicach. Międzynarodowe akty prawne o ochronie mniejszości miały również na celu reorganizację stosunków politycznych i społecznych w Europie po zakończeniu I wojny światowej. W jakim stopniu okazały się one efektywne? Jaka była specyfika ich realizacji w poszczególnych krajach i zmieniających się uwarunkowaniach? Kto był autorem wspomnianych wyżej aktów prawnych i jakie grupy interesów kryły się za ich sformułowaniami? Jakie inne środki i działania podjęto w celu zapewnienia ochrony mniejszościom żyjącym w społeczeństwie większościowym? W wystąpieniach referatowych w naszym cyklu poruszona zostanie też kwestia znaczenia tzw. plebiscytów terytorialnych w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym.
Tegoroczny cykl w ramach Klaus Zernack Colloquium pt. „Prawa mniejszości, samostanowienie i plebiscyty terytorialne w Europie po 1918 roku” ma na celu zainspirowanie do refleksji na temat wspomnianych wyżej wydarzeń i procesów z historii Europy – zarówno po I jak II wojnie światowej. Jednocześnie mamy nadzieję, że może on też posłużyć jako punkt wyjścia do refleksji nad zagadnieniami związanymi z samostanowieniem mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych we współczesnej Europie.
Plan wykładów:
20 lutego 2020
Prof. IH PAN, Dr hab. Maciej Górny (Warszawa)
Kto się liczy, co się liczy? Tożsamości etniczne, nauka i „mały traktat wersalski”
Komentarz: Prof. Tim Buchen (Drezno)
30 kwietnia 2020
Dr hab. Peter Oliver Loew (Darmstadt)
Tylko Polacy w Niemczech? Górnoślązacy, Mazurzy i Żydzi jako „polscy migranci” w Niemczech na początku XX wieku
Komentarz: Dr Sebastian Rosenbaum (Katowice)
25 czerwca 2020
Dr Teresa Willenborg (Hanower)
Obcy we własnej ojczyźnie? Mniejszość niemiecka na Górnym Śląsku po 1945 r.
Komentarz: Dr Irena Kurasz (Wrocław)
17 września 2020
Dr Aleksandra Namysło (Katowice)
Żyd? Niemiec? Polak? Górnoślązak? Mniejszości żydowskie na Górnym Śląsku w latach 1914-1950 i ich samookreślanie
Komentarz: Dr Marcin Wiatr (Brunszwik)
29 października 2020
Veronika Patočková (Berlin) und Dr Wolfgang Schwarz (Monachium)
Niemcy i inne mniejszości w Czechach: przeszłość i teraźniejszość
Komentarz: Tanja Krombach (Poczdam)
3 grudnia 2020
Matthew Frank (Leeds)
“Making minorities history”. Przemieszczenia ludności w Europie Środkowej i Wschodniej w XX wieku
Kontakt:
Odpowiedzialna za serię wykładów ze strony CBH PAN:
Odpowiedzialna za serię wykładów ze strony Kulturforum:
