Berlin/Warszawa

Książka zawiera zbiór korespondencji oraz innych pism, wymienianych przez XVI-wiecznego niemieckiego reformatora religijnego Filipa Melanchtona z Polakami. Publikacja ta to efekt wieloletniej pracy historyczno-teologicznej i filologicznej, którą ponad 100 lat temu zapoczątkowało Towarzystwo do Badania Reformacji w Polsce. Jego celem bylo odnalezienie, zebranie i publikacja poloników autorstwa Melnchtona. Wybuch II wojny światowej zniweczył plany Towarzystwa. Minął niemal cały wiek, nim ponownie podjął je dr Paweł Matwiejczuk.

Trudno pojąć doświadczenie wojny, nie odnosząc się do permanentnego strachu odczuwanego podczas okupacji, strachu przed wywózką, rozstrzelaniem,… brakiem chleba. Okupacja jest stanem społecznych i moralnych paradoksów. Zarówno okupant, jak i okupowany egzystują w dwóch przestrzeniach – pozornej i rzeczywistej: „Wypełniając podstawowe obowiązki swego zawodu, pracując w ramach oficjalnie istniejącej społeczności – żyją na niby; zamykając się pośród swoich – żyją naprawdę".