Tytuł projektu: Między duszą a materialnością – religijna kultura materialna w kontekście społecznym na przykładzie wybranych miast niemieckich i polskich w późnym średniowieczu
Monika Saczyńska-Vercamer, 01.01.2024
Zakres tematyczny: Badania nad dziedzictwem kulturowym i kulturami wizualnymi
Przedmiotem projektu jest kultura materialna (rzeczy) w kontekście praktyk religijnych oraz relacji społecznych w wybranych miastach Rzeszy, Królestwa Polskiego oraz stref granicznych (m.in. Gdańsk, Elbląg, Kraków, Lipsk, Lubeka, Stralsund). Bazą źródłową są głównie testamenty i inwentarze, czyli zapisy o samych przedmiotach oraz legaty testamentowe odnoszące się do rzeczy. Źródła ikonograficzne jako „dokumentujące” m.in. sposoby realizacji praktyk religijnych, a także przedmioty, miejsca i czas praktyk. Obraz zjawiska dopełniają artefakty archeologiczne. Interdyscyplinarne badania obejmują trzy obszary: (1) Analiza obiektów występujących w działaniach pobożnych, czyli (a) dewocjonaliów (sznury modlitewne, znaki pielgrzymie, figury i obrazy i in.) oraz (b) rzeczy występujące w legatach testamentowych ad pias causas. (2) Badanie relacji człowiek-rzeczy, w których rzeczy są elementem struktur społecznych, który współtworzy narrację przekazywaną przez jednostki i grupy oraz elementem komunikacji z sacrum. (3) Nadrzędnym celem jest pokazanie transferu wzorców kulturowych – na przykładzie religijnej kultury rzeczy – między miastami i regionami.
Monika Saczyńska-Vercamer, 01.01.2024
Themenbereich: Erforschung des kulturellen Erbes und der visuellen Kulturen
Thema des Projekts ist die materielle Kultur (der Dinge) im Kontext religiöser Praktiken und sozialer Beziehungen in ausgewählten Städten des Reichs, des Königreichs Polen und der Grenzgebiete (z. B. Danzig, Elbing, Krakau, Leipzig, Lübeck, Stralsund). Die Quellenbasis bilden vor allem Testamente und Inventare, also Aufzeichnungen über die Objekte selbst und testamentarische Legate, die sich auf die Dinge beziehen. Ikonographische Quellen „dokumentieren“ sowohl die Art und Weise, wie religiöse Praktiken ausgeübt und welche Gegenstände dabei genutzt wurden, als auch Orte und Zeiten der Ausübung. Archäologische Artefakte vervollständigen das Bild des Phänomens. Die interdisziplinäre Forschung umfasst drei Bereiche: (1) Die Analyse von Dingen, die bei Andachtsaktivitäten gefunden wurden, nämlich (a) Andachtsgegenstände (Gebetsschnüre, Pilgerzeichen, Skulpturen, Bilder usw.) und (b) Gegenstände, die bei testamentarischen Legate ad pias causas gefunden wurden. (2) Die Untersuchung des Verhältnisses zwischen Mensch und Ding, wobei die Dinge als ein Element der sozialen Strukturen verstanden werden, die zu den von Individuen und Gruppen überlieferten Narrationen beitragen und ein Element der Kommunikation mit dem Sacrum darstellen. (3) Das übergreifende Ziel ist es, den Transfer kultureller Muster – am Beispiel der religiösen Kultur der Dinge – zwischen Städten und Regionen aufzuzeigen.
