BADANIA KRWI CZY „SZALEŃSTWO KRWI"? DZIAŁALNOŚĆ LUDWIKA HIRSZFELDA W KONTEKŚCIE HISTORYCZNYM

23.04.2015 do 24.04.2015
Konferencja: Badania krwi czy „szaleństwo krwi?" Działalność Ludwika Hirszfelda w kontekście historycznym
Partnerzy: Instytut Historii Medycyny i Etyki w Medycynie Charité Berlinie, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk im. Ludwika Hirszfelda we Wrocławiu, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
Termin: 23-24.04.2015
Miejsce: Charité Berlin

Ludwik Hirszfeld (1884-1954) należał do najwybitniejszych uczonych swojej epoki. Zajmował się przede wszystkim badaniami krwi. Sławę przyniósł mu do dziś stosowany podział grup krwi na A, B, AB i 0. Był współzałożycielem Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu, który nosi obecnie jego imię. Z okazji 130. rocznicy jego urodzin i 60. rocznicy śmierci Rada Miejska Wrocławia ogłosiła rok 2014/2015 rokiem Ludwika Hirszfelda. Jednym z kluczowych wydarzeń „roku Hirszfeldowskiego“ była konferencja „Badania krwi czy „szaleństwo krwi?”, która odbyła się 23 i 24 kwietnia 2015 w Berlinie. Jej celem było przedstawienie dorobku Hirszfelda z perspektywy historycznej oraz refleksja – odpowiednia do jego zasług i zarazem krytyczna –  nad jego działalnością naukową i organizacyjną.

Konferencja miała charakter interdyscyplinarny. Do wygłoszenia referatów zaproszeni zostali zarówno badacze z zakresu medycy, jak i historycy oraz przedstawiciele badań biograficznych. To ostanie podejście umożliwiło naświetlenie spojrzenia na jego życie, pozwoliło także uchwycić złożony obraz środowiska medycznego w pierwszej połowie XX wieku. Działalność Hirszfelda w wielu krajach europejskich, w których panowały różne systemy polityczne, wymagała bowiem dokładniejszej analizy. Opisu domagała się także jego aktywność w getcie warszawskim oraz jego zaangażowanie w utworzenie Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej we Wrocławiu po drugiej wojnie światowej.

Wychodząc poza podejście biograficzne, konferencja poświęcona była także badaniom krwi z perspektywy historii medycyny, przede wszystkim poprzez wskazanie miejsca Hirszfelda we współczesnych mu kręgach naukowych. Hirszfeld należał bowiem do środowiska, którego reguły i wyobrażenia o nauce wywarły istotny wpływ na jego własne działania. Należało zatem wskazać zarówno możliwości, jakimi wówczas dysponował, jak i ówczesne granice nauki. O ile historię badań nad grupami i transfuzjami krwi należy dziś uznać za postępową, o tyle łączeniu poszczególnych grup krwi z kategoriami rasowymi przypisuje się współcześnie znamiona skandalu. Badania z tego zakresu – w połączeniu z osobą Hirszfelda – wywołały w ostatnim czasie kontrowersyjne dyskusje. Dlatego jednym z zamierzeń konferencji było przedstawienie rzeczowej analizy dokonań Ludwika Hirszfelda, który współkształtował dzieje nauki w swojej epoce.