Rocznik

Rzeczownik „[die] Historie” w języku niemieckim brzmi archaicznie. Zgodnie ze słownikiem języka niemieckiego DUDEN odpowiadają mu dzisiaj trzy pojęcia: „[Welt]geschichte”, czyli historia powszechna, „Geschichtswissenschaft”, czyli nauki historyczne, i „Erzählung”, czyli opowiadanie. Dla znawców może się automatycznie prawie kojarzyć z jedną z przełomowych prac Friedricha Nietzschego, Vom Nutzen und Nachtheil der Historie für das Leben [O pożytkach i szkodliwości historii dla życia]. W języku polskim jest inaczej. „Historie” to także, jak w niemieckim „opowiadanie”, ale przede wszystkim mianownik liczby mnogiej rzeczownika „historia”, ciągle aktualnego dla określenia dyscypliny naukowej wykonywanej przez historyków. W wypadku tytułu naszego rocznika przekorne użycie pluralis majestatis ma podwójne znaczenie: symboliczne i praktyczne. Oba łączą się i przecinają, tworząc nowe, ciekawe doświadczenie w warsztacie historyka. Szukając paraleli w niemieckiej historiografii, podobną metaforykę można znaleźć w klasycznym już tekście Reinharda Kosellecka Geschichte, Geschichten und formelle Zeitstrukturen z 1973 r.

  1. Historie jako nauka i res politica. Funkcjonowanie naukowego instytutu humanistycznego za granicą ma specyficzny charakter. Jego zadaniem, oprócz celów stricte naukowych, jest „promowanie własnego kraju”. W CBH PAN wypracowaliśmy formułę aktywności instytutowej, która łączy w sobie polskie doświadczenie (z) historią z uniwersalną zasadą etyki naukowej i ważnymi nurtami publicznych debat o przeszłości. W tej formule nie ma sprzeczności interesów z trzech prostych względów: na rzetelność badań, potrzebę dialogu i otwartość przyjęcia przez niemieckie środowiska naukowe. Refleksja polskich historyków nad historią spotyka się w tym przypadku z zapotrzebowaniem na wzbogacenie wiedzy przez niemieckie instytucje historyczne i miłośników historii o nieznane fragmenty przeszłości Polski. Zapotrzebowanie na rozszerzenie perspektywy i partnerstwo w relacjach było pierwszym powodem, dla którego postanowiliśmy uzupełnić niemiecki krajobraz naukowy nie tylko o własne projekty i aktywność naukowo-dydaktyczną, lecz także o nowy rocznik.
  2. Historie jako nowe spojrzenie na przeszłość. Powstanie CBH PAN stało się zwieńczeniem kilkudziesięcioletniego (od początku lat 70.) procesu wzajemnej współpracy polskich i niemieckich naukowców. Dostrzegamy również cienie asymetryczności we wzajemnych relacjach polsko-niemieckich. Wyrównując je, chcemy włączać w pole naszego zainteresowania Polskę i problematykę Europy Środkowej, wpisując się w ten sposób mocniej w europejską polifonię badań historycznych. Nie ma bowiem czysto bilateralnej historii, nawet jeżeli tworzy ją tak interesująca przestrzeń badań, jak stosunki polsko-niemieckie.
  3. Historie jako metoda. Liczba mnoga odnosi się także do interdyscyplinarności i metodologii badań, które jeszcze do niedawna wywoływały żywe spory. Dzisiaj emocje na temat metod badawczych opadły. Pozostał jednak problem, który jest stale aktualny i czasami tworzy większe bariery komunikacji niż tzw. narodowe punkty widzenia. Kontekst metodologiczny wzbogacamy o doświadczenia innych dyscyplin naukowych, szczególnie o tradycję polskiej socjologii kultury.

Rocznik Historie. Jahrbuch des Zentrums für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften" wydawany jest przez Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie. Każdy numer rocznika poświęcony jest wybranemu tematowi przewodniemu. Celem jest przedstawianie aktualnych tendencji rozwojowych w polskiej historiografii i naukach pokrewnych oraz podejmowanie problematyki aktualnych i historycznych stosunków polsko-niemieckich. W roczniku prezentujemy ponadto wypracowane w CBH PAN podejście metodologiczne w zakresie badań nad pamięcią oraz historią wzajemnych oddziaływań.

Rocznik „Historie" to jedyny polski humanistyczny periodyk naukowy wydawany za granicą w języku kraju goszczącego oraz zarazem jedyna publikacja w tak szeroki sposób informująca o problematyce podejmowanej w polskich badaniach historycznych.

Obecna rada naukowa:
prof. dr hab. Jerzy Kochanowski, prof. Yvonne Kleinmann, prof. Jacek Wijaczka, prof. Hans-Jürgen Bömelburg, dr Sofia Dyak, prof. Maciej Janowski, prof. Igor Kąkolewski, prof. Edmund Kizik, prof. Alvydas Nikžentaitis, prof. Leszek Słupecki, prof. Andrzej Żbikowski. 

Od numeru 12. rocznik „Historie" dostępny jest online na stronie journals.pan.pl/historie

Numery 1-10 dostępne są w wersji drukowanej w księgarniach na terenie Niemiec lub bezpośrednio w wydawnictwie:

      Budrich UniPress Ltd.
      Stauffenbergstr. 7
      D-51379 Leverkusen-Opladen
      Tel.: +49 2171 344 694
      Fax: +49 2171 344 693
      www.budrich-unipress.de

KONTAKT: joanna.szkolnicka@cbh.pan.pl