Polish Avant-garde in Berlin/Polnische Avantgarde in Berlin
Conference on the occasion of the 100th anniversary of the Polish avant-garde movement
Konferencja wpisuje się w obchody 100-lecia polskiej awangardy, które odbędą się w Polsce w 2017 roku. Jej tematyka obejmie przede wszystkim relacje pomiędzy awangardowymi artystami z Polski a środowiskiem berlińskim od pierwszych dekad XX wieku aż do czasów współczesnych.
Berlin stanowi jedno z kluczowych miejsc na mapie transnarodowych ruchów awangardowych. Skupiał i nadal skupia twórców różnych narodowości, wyznań i kultur, w tym także artystów z Polski – plastyków, literatów, poetów, muzyków, twórców teatralnych, kolekcjonerów i krytyków sztuki. W trzech pierwszych dekadach XX wieku swoją wyraźną obecność na berlińskiej scenie kulturalnej zaznaczyli mi.in. tacy twórcy jak: Stanisław Przybyszewski, założyciele i członkowie poznańskiej grupy BUNT, członkowie grupy Blok i Formistów, nowatorscy teoretycy sztuki, poeci i pisarze (Tadeusz Peiper i Aleksander Wat) i artyści zaliczani dziś do klasyki awangardy o randze międzynarodowej (Henryk Berlewi, Teresa Żarnowerówna). Byli oni aktywnymi członkami środowiska berlińskiej awangardy, czerpali z niego inspiracje, ale także wnosili nowe, nieznane kulturze zachodnioeuropejskiej idee zarówno w zakresie formy, jak i ikonografii. Polscy artyści udzielali się na berlińskiej scenie artystycznej także po II wojnie światowej, pracowali i mieszkali w Berlinie, a swoje dzieła prezentowali m.in. na Berlińskich Biennale. Wśród nich są m.in. Katarzyna Kozyra, Jerzy Kosałka, Paweł Althamer, Wilhelm Sasnal czy Artur Żmijewski jako kurator 7. Biennale.
Konferencja nie ograniczy się do tematów z zakresu sztuk plastycznych, mile widziane będą także referaty z dziedzin literatury, teatru, muzyki i filmu. Zagadnienia na niej poruszane nie muszą posiadać wyraźnych granic chronologicznych.
W ramach interdyscyplinarnego ujęcia paradygmatu polskiej awangardy w Berlinie, szczególnie ważne będzie skupienie się na kilku istotnych zagadnieniach i pytaniach badawczych:
- procesy i przyczyny, które wpłynęły na obecność przedstawicieli/-lek polskiej awangardy w Berlinie, w tym wpływ wydarzeń politycznych, przemian społecznych i kulturowych
- problem migracji idei artystycznych, kierunek wpływów, procesy ich przyswajania, odrzucania lub modyfikacji
- kontakty artystyczne pomiędzy artystami polskimi i niemieckimi, ich tło społeczne i kulturalne
- udział polskich artystów awangardowych w wystawach, koncertach, przedstawieniach
- polsko-niemieckie (berlińskie) grupy artystyczne
- recepcja polskiej sztuki awangardowej w Berlinie przez krytykę artystyczną, prasę i publiczność
- awangarda polska na tle berlińskiego rynku sztuki
- czy sztuka awangardowa może być nośnikiem odrębności narodowej czy kulturowej, zwłaszcza za granicą, czy też raczej dąży do uniwersalnej, ponadnarodowej formy?
PROGRAM
14 DECEMBER 2017
14.00 ׀ Conference opening and welcome
Robert Traba, Małgorzata Stolarska-Fronia
14.30 ׀ Introduction:
Lidia Głuchowska, Polnische Avantgarde in Berlin - ein Überblick.
Artur Żmijewski, 7th Berlin Biennale 2012
15.30 ׀ Coffee break
16.00 ׀ Centre and peripheries? Mobility and transfer of the interwar Avant-garde
- Małgorzata Geron (Nicolaus Copernicus University Toruń), Formists’ relations with the milieus of Munich and Berlin
- Dagmar Schmengler (Alexander und Renate Camaro Stiftung, Berlin), Sehnsucht und Freiheit. Otto Mueller und die Malerei der Moderne zwischen Berlin und Breslau
- Małgorzata Stolarska-Fronia (Zentrum für Historische Forschung PAN, Berlin), Mapping the Polish-Jewish Avant-garde. Methodological remarks
17.00 ׀ Discussion
17.30 Dinner
15 DECEMBER 2017
9.00 – 10.30 ׀ Transnational Avant-garde and migrating identities
- Andrij Bojarov (Lviv), Majaki&Maяки. Hybridity of Forms and Identities in the early Avant-garde in Lwów/Lemberg/Lviv
- Nathan Diament (Israel), Jesekiel Kirszenbaum (1900-1945)
- Małgorzata Jędrzejczyk (Jagiellonian University in Kraków), Neue Formen für neues Leben. Katarzyna Kobro und die Berliner Avantgarde
- Maria Anna Rogucka (Humboldt University of Berlin), Warsaw-Berlin channel: Szczuka and Żarnowerówna in the Sturm Gallery
10.30 ׀ Discussion
11.00 ׀ Coffee break
11.30 – 12.10 ׀Between tradition and modernity. Avant-garde after 1945
- Joanna Balisz-Schmelz (Jagiellonian University in Kraków), Wege und Irrwege des Expressionismus in Nachkriegsdeutschland und -Polen
- Joanna Kiliszek (Academy of Fine Arts in Warsaw), „Konstruktion im Prozess“ und ihr Ideengeber Ryszard Waśko
12.10 | Discussio
12.30 | Lunch
13.30-14.30 ׀The feminine Avant-garde
- Anna Dżabagina (University of Warsaw), Scandalist in Volksbühne. Eleonore Kalkowska’s constellations in Weimar Berlin
- Teresa Fazan (University of Warsaw), The unsaid presence. Discussing the absence of the female artists on the Polnische Avantgarde 1930-1990 exhibition
- Karolina Majewska- Güde (Humboldt University of Berlin), An Atlas of Ewa Partum’s Artistic Practice
14.30 ׀ Discussion
15.00 Coffee break
15.00 Contemporary art between Poland and Germany
- Monika Leisch-Kiesl (KU – Privatuniversität Linz), Zeitgenössische Kunst zwischen 'Ost' und 'West' Zeichen ⋅ Bilder ⋅ Codes
- Krzysztof Visconti (Berlin), Deutsch-polnische Künstlerkooperationen und Partnerschaften. Berlin als Bühne für polnische Kunst.
- Lidia Głuchowska (University of Zielona Góra), Die Links der Gruppe Bunt und der Zeitschrift Zdrój nach Berlin. Grenzüberschreitende und extraterritoriale Avantgarde
16.00 Final discussion/Farewell
