DRUGA WOJNA ŚWIATOWA Z TRANSNARODOWEJ PERSPEKTYWY: NOWE KONCEPCJE BADAWCZE W DIALOGU
Rodzaj projektu: projekt dydaktyczny
Koordynator: dr Katarzyna Woniak, prof. Igor Kąkolewski
Miejsce: Berlin
Termin: 6-13 września 2015 r
Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie wraz z Instytutem Pamięci Narodowej przy współpracy z Uniwersytetem w Poczdamie i Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu zorganizowały w terminie 6.-13. września 2015 r. w Berlinie pierwszą edycję Berlińskiej Międzynarodowej Szkoły Letniej.
Tematem pierwszej edycji Berlińskiej Międzynarodowej Szkoły Letniej była „Druga wojna światowa z transnarodowej perspektywy. Nowe koncepcje badawcze w dialogu”. W ten sposób Centrum Badań Historycznych nawiązało do jednego ze swoich osiowych projektów, jakim jest badanie okupacji niemieckiej - podstawowej kategorii analitycznej dla opisu drugiej wojny światowej (zob. rocznik „Historie”, 7 z 2013/2014 roku poświęcony okupacji). IPN posiada ogromny dorobek naukowy w badaniu drugiej wojny światowej, który z powodzeniem został wykorzystany w praktyce dydaktycznej.
Mimo ogromnej literatury przedmiotu oraz wielu realizowanych w ostatnich latach projektów badawczych dotyczących historii zdarzeniowej oraz kultur pamięci istnieją problemy, które powinny zostać zbadane zwłaszcza z perspektywy transnarodowej. Do takich obszarów badawczych należy przykładowo życie codzienne podczas niemieckiej okupacji.
Szkoła letnia składała się z trzech części: 1) warsztatów z przedstawieniem projektów badawczych i wykładami zaproszonych specjalistów; 2) pracą w grupach: analiza źródeł historycznych: dyskusja nad wybranymi filmami; 3) czytania krajobrazu pamięci utrwalonego w przestrzeni publicznej Berlina – zwiedzanie wybranych miejsc upamiętnienia i dokumentacyjnych związanych z drugą wojną (NS-Zwangsarbeit Berlin-Schöneweide, Topografia Terroru, Pomnik Pomordowanych Żydów Europy).
Tematyczny punkt ciężkości naszej szkoły letniej tworzyły następujące aspekty drugiej wojny światowej:
- okupacja jako forma władzy i terroru
- ideologia, propaganda i światopogląd
- przymusowe migracje
- codzienność
- społeczeństwo pomiędzy ruchem oporu a dostosowaniem
- kobiety, rodzina, dzieci
- prywatność
- mniejszości w okupacyjnej rzeczywistości
- współpraca i kolaboracja
- przemoc i ludobójstwo
- prawcy, ofiary
- świadkowie historii
- wojna w literaturze, filmie, teatrze i muzeum
Celem pierwszej edycji szkoły letniej było stworzenie platformy do dyskusji nad aktualnie powstającymi pracami magisterskimi i doktorskimi, które dotyczyły drugiej wojny światowej. Do udziału zaproszeni zostali młodzi badacze nauk humanistycznych i społecznych, w celu poszerzenia swego warsztatu badawczego o impulsy metodologiczne płynące z innych dziedzin naukowych. Szkoła zapewniła możliwość omówienia nowych metod, jak również skłoniła do głębszej refleksji nad aktualnymi problemami badawczymi związanymi z proponowaną tematyką. Wymiana poglądów uczestników z różnych krajów przyczyniła się do wykroczenia poza narodowe interpretacje dotyczące poszczególnych aspektów drugiej wojny światowej i spojrzenia na cały kompleks tematyczny z transnarodowej perspektywy.
RELACJA ZE SZKOŁY LETNIEJ (w j. niemieckim)
KONTAKT: Katarzyna Woniak
